pedagogika zabawy

Zabawa znana jest człowiekowi od samego początku jego istnienia i jest najbardziej naturalną dla nas drogą realizowania potrzeb ruchowych, poznawczych, emocjonalnych i społecznych człowieka. Gdybyśmy chcieli stworzyć definicję zabawy, można określić ją jako naturalną, spontaniczną aktywność, opartą na dobrowolności i wywołującą pozytywne emocje. Pedagogika zabawy nie jest dyscypliną naukową, lecz symboliczną nazwą metodycznych poszukiwań ułatwiających pracę z grupą, proces uczenia. Proponuje ona działania dające członkom grupy możliwość rozwoju w atmosferze zaufania, wzajemnej akceptacji, bez względu na wiek i umiejętności, wyzwala aktywność twórczą i ciekawość, ułatwia kontakty z innymi, ze sobą i otaczającą rzeczywistością.

Wśród całej gamy zabaw wyróżnić można kilka ważnych kategorii:

• Zabawy manipulacyjne (manipulowanie przedmiotami, gaworzenie, przenoszenie)
  
• Zabawy konstrukcyjne (budowanie, wytwarzanie nowej jakości)
  
• Zabawy tematyczne (odgrywanie ról)
  
• Zabawy badawcze (zaspokajanie ciekawości)
  
• Zabawy ruchowe (kondycja, zręczność)
  
• Zabawy dydaktyczne (świadome, planowe „zabawy naturalne” przygotowane,inicjowane i organizowane przez nauczyciela, opiekuna)
  

Niezależnie od wybranej kategorii zabawa posiada swego rodzaju misję

• Zabawa kształci – dziecko w zabawie kształci swoje zmysły, wzbogaca wiedzę o świecie, poznaje samego siebie, rozwija język i umiejętność komunikowania się, poznaje własne umiejętności i kształtuje zdrową samoocenę
  
• Zabawa wychowuje – poprzez zabawę dziecko kształtuje własny stosunek do otoczenia społecznego, poznaje normy i reguły społeczne
  
• Zabawa pomaga – w trakcie zabawy dziecko ma możliwość wyrażania swoich uczuć oraz rozwiązywania własnych problemów, bez negatywnych emocji i napięć
  

Pedagogika Zabawy rozwinęła się  w latach siedemdziesiątych XX wieku w Stanach Zjednoczonych, Niemczech i Austrii, jako efekt poszukiwań nowych dróg wspierania rozwoju człowieka.  Odwołuje się ona do najbardziej źródłowych cech zabawy i wybiera z repertuaru zabaw właśnie te, które spełniają określone zasady, a zwłaszcza:

• dobrowolności – decydowanie o swojej aktywności w atmosferze wolnej od nakazów; wychowawca jedynie zachęca, zaprasza do uczestnictwa w zabawie, wspomaga samodzielną, spontaniczną aktywność, wzmacniając poczucie bezpieczeństwa,
  
• wielopoziomowość  komunikacji – świadome porozumiewanie się na poziomie werbalnym i niewerbalnym, rzeczowym (wymiana logicznych i prawdziwych informacji) i emocjonalnym (wyrażanie, odczuwanie, akceptowanie uczuć swoich i innych), usprawniając komunikację i współpracę w grupie,
  
• unikanie rywalizacji – rezygnacja z podziału na zwycięzcę i przegranych , uczenie współpracy i współdziałania z innymi, pozwalają kształtować właściwą, zdrową samoocenę,
  
• różnorodność środków wyrazu – umożliwienie przekazywania treści i emocji poprzez oddziaływanie na różne zmysły. Stosuje się podczas zajęć wszystkie media, ruch, dotyk, gest, taniec, malowanie, lepienie  oraz  pantomimę, sprzyjając ujawnianiu pozytywnych uczuć, oddziałując na sferę emocjonalną człowieka.
  

Wszystkie te zasady wzmacniają relacje w grupie, uczą wyrażania uczuć, budują zaufanie do prowadzącego i całej grupy. Pedagogika zabawy prezentuje także szeroki wybór metod, których celem jest ożywienie kontaktów między ludźmi. Metody te likwidują lęk, obawę i strach , napięcie mięśni oraz napięcia psychiczne, angażują w działanie całą osobę wszystkie jej zmysły, wyzwalają twórczą aktywność, uczą współpracy z innymi.